MEHMET SEBİH ALTUN’DAN DÜNYAYA ÇAĞRI: “DİJİTAL ÇAĞDA İNSAN ONURU KORUNMALIDIR”

Yayınlama: 11.08.2025
A+
A-
Mehmet Sebih Altun
Mehmet Sebih Altun
Gazeteci-Yazar ve STK Başkanı Mehmet Sebih Altun, teknolojinin baş döndürücü hızla ilerlediği günümüzde insan haklarının dijital dünyada da korunması gerektiğini vurgulayan güçlü bir mesaj yayınladı. “Dijital Çağda İnsan Onuru ve Hakları” başlıklı yeni deklarasyonuyla, dünya kamuoyuna tarihi bir çağrıda bulundu.
Altun’un hazırladığı *Evrensel Dijital Haklar Deklarasyonu*, bireylerin mahremiyet, ifade özgürlüğü, dijital kimlik, veri güvenliği ve yapay zekâ karşısındaki insan önceliği gibi temel haklarını vurguluyor.
*“Veriler değil, insanlar değerlidir”* diyen Altun, dijital sistemlerin insan onurunu gözeterek tasarlanması gerektiğinin altını çizdi.
*Deklarasyonda öne çıkan bazı maddeler şöyle:*
– Dijital mahremiyet hakkı
– Algoritmalara karşı adalet hakkı
– İnternete adil erişim
– Veri mülkiyeti ve dijital miras hakları
– Çocukların dijital ortamda korunması
– Yapay zekâ karşısında insan önceliği
Mehmet Sebih Altun, bu deklarasyonun sadece bir metin değil, aynı zamanda *insanlık onurunun dijital çağa taşınması için bir manifesto* olduğunu belirtti.
Deklarasyonun, uluslararası insan hakları kurumlarına ve sivil toplum kuruluşlarına gönderileceği bildirildi.
Deklarasyonun maddeleri 
DİJİTAL ÇAĞDA İNSAN ONURU VE HAKLARI DEKLARASYONU
1. Dijital Mahremiyet Hakkı
Her birey, çevrimiçi ortamda kişisel bilgilerinin gizliliğine sahip olmalıdır. Rızası olmadan hiçbir veri toplanamaz, saklanamaz veya paylaşılmaz.
2. Algoritmalara Karşı Adalet Hakkı
Yapay zekâ ve algoritmalarla alınan kararlarda insan onuru korunmalı, ayrımcılık yapılamaz.
3. Dijital Erişim Hakkı
İnternet ve dijital bilgiye adil erişim, her bireyin temel hakkıdır. Hiç kimse sosyoekonomik durumu nedeniyle dijital dışlanmaya uğrayamaz.
4. Dijital Sessizlik Hakkı
Her bireyin çevrimdışı kalma ve dijital molalar verme hakkı vardır. Bu hak çalışma hayatında da korunmalıdır.
5. Bilgi Temelli Karar Verme Hakkı
Birey, maruz kaldığı bilginin kaynağını ve doğruluğunu sorgulama hakkına sahiptir. Yalan haberlerle mücadele, devletlerin sorumluluğundadır.
6. Dijital Vatandaşlık Eğitimi Hakkı
Her birey, dijital dünyada haklarını, sorumluluklarını ve etik değerleri öğrenme hakkına sahiptir.
7. Veri Mülkiyeti Hakkı
Birey, kendisine ait dijital verilerin sahibidir. İstediği zaman verilerini silebilir ya da taşıyabilir.
8. Dijital Eylem ve İfade Özgürlüğü
Birey, çevrimiçi ortamda düşünce ve kanaatlerini barışçıl yollarla ifade etme hakkına sahiptir. Ancak bu hak, nefret söylemini ve şiddeti kapsamaz.
9. Yapay Zekâya Karşı İnsan Önceliği
Yapay zekâ kararlarında son söz insana ait olmalıdır. İnsan onuru hiçbir dijital sistemin gerisinde bırakılamaz.
10. Dijital Miras Hakkı
Bireyin dijital varlıkları (hesaplar, içerikler vb.), ölümünden sonra da yasal haklarla korunmalıdır.
11. Dijital Kimlik Hakkı
Her birey, dijital ortamda kendi kimliğini oluşturma, yönetme ve koruma hakkına sahiptir. Bu kimlik, kişinin rızası olmadan değiştirilemez veya kaldırılamaz.
12. Dijital Eğitim ve Okuryazarlık Hakkı
Her birey, dijital teknolojileri anlama, kullanma ve eleştirme becerilerini geliştirme hakkına sahiptir. Devletler, dijital okuryazarlık eğitimini teşvik etmelidir.
13. Siber Güvenlik ve Koruma Hakkı
Bireyler, dijital ortamda kişisel verilerinin ve iletişimlerinin korunması hakkına sahiptir. Devletler ve özel kurumlar, siber saldırılara karşı etkili önlemler almalıdır.
14. Dijital İfade Özgürlüğü ve Sansüre Karşı Koruma Hakkı
Bireyler, dijital platformlarda düşüncelerini ifade etme hakkına sahiptir. Bu ifade özgürlüğü, keyfi sansüre veya baskıya maruz bırakılamaz.
15. Dijital İş ve Çalışma Hakkı
Bireyler, dijital platformlarda çalışma ve gelir elde etme hakkına sahiptir. Dijital çalışma koşulları, adil ve insan onuruna yakışır olmalıdır.
16. Dijital Çocuk Hakları
Çocuklar, dijital ortamda özel koruma altındadır. Onların kişisel verileri, eğitimleri ve güvenlikleri öncelikli olarak korunmalıdır.
17. Dijital Çevre ve Sürdürülebilirlik Hakkı
Dijital teknolojilerin çevresel etkileri dikkate alınmalıdır. Bireyler, sürdürülebilir dijital uygulamalar konusunda bilgilendirilme hakkına sahiptir.
18. Dijital Katılım ve Yönetim Hakkı
Bireyler, dijital politikaların oluşturulması ve yönetilmesinde söz sahibi olma hakkına sahiptir. Şeffaf ve katılımcı yönetim teşvik edilmelidir.
19. Dijital İzleme ve Takipten Korunma Hakkı
Bireyler, rızaları olmadan dijital izleme ve takibe maruz bırakılamaz. Devletler ve özel kurumlar, bu hakkı ihlal edemez.
20. Dijital İnovasyon ve Teknolojiye Erişim Hakkı
Bireyler, yeni dijital teknolojilere adil ve eşit şekilde erişim hakkına sahiptir. Teknolojik gelişmelere katılım teşvik edilmelidir.
—
Mehmet Sebih Altun

Yazarın Son Yazıları
Bir Yorum Yazın

Ziyaretçi Yorumları - 0 Yorum

Henüz yorum yapılmamış.